Phiên họp thứ 46 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sáng 9/6/2025. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Sáng 9/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà giáo.

Tóm tắt báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết: Nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập là viên chức nên việc tuyển dụng phải tuân thủ quy định pháp luật về viên chức liên quan đến căn cứ, nguyên tắc, điều kiện đăng ký dự tuyển… Dự thảo Luật không quy định lại các nội dung này mà chỉ nhấn mạnh một số đặc thù trong tuyển dụng nhà giáo như nội dung tuyển dụng căn cứ vào chuẩn nghề nghiệp, phương thức tuyển dụng phải có thực hành sư phạm.

Về thẩm quyền, tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng không quy định cụ thể thẩm quyền tuyển dụng đối với nhà giáo cấp học mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên… mà thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Cũng theo ông Nguyễn Đắc Vinh, điều động và thuyên chuyển là các chính sách có tính chất, mục đích, yêu cầu khác nhau. Điều động là do cơ quan có thẩm quyền thực hiện nhằm giải quyết yêu cầu thực tiễn đặt ra như khắc phục tình trạng thừa, thiếu cục bộ giáo viên; hỗ trợ nâng cao chất lượng giảng dạy, giáo dục..., theo đó, cần sự chấp hành của cá nhân nhà giáo và cơ sở giáo dục liên quan. Trong khi, việc thuyên chuyển xuất phát từ nguyện vọng cá nhân của nhà giáo, bởi vậy cần sự đồng thuận của nơi đến và nơi đi.

Gộp hai chính sách có thể gây nhầm lẫn trong thực thi, làm sai lệch tính chất của chính sách. Dự thảo Luật hiện giao Chính phủ quy định chi tiết thẩm quyền điều động, trình tự, thủ tục điều động và thuyên chuyển nhà giáo. Việc phải có thời gian thông báo trước, cân nhắc về khoảng cách địa lý khi điều động, việc bổ sung cơ chế phúc khảo, quy trình khiếu nại của nhà giáo đối với quyết định điều động... là những nội dung chi tiết trong tổ chức triển khai, sẽ được quy định chi tiết trong văn bản hướng dẫn thi hành.

Đáng chú ý, đối với chính sách tiền lương, phụ cấp, chính sách hỗ trợ, chính sách thu hút, trọng dụng nhà giáo, ông Nguyễn Đắc Vinh cho biết, nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập là viên chức.

Do vậy, lương của nhà giáo thực hiện theo thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Việc quy định nhà giáo được hưởng lương, phụ cấp xếp cao nhất là thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Kết luận số 91-Kl/TW của Bộ Chính trị. Nội dung này cơ bản không trái với tinh thần Nghị quyết 27-NQ/TW về cải cách chính sách tiền lương.

Việc quy định tiền lương của nhà giáo khu vực ngoài công lập bảo đảm không thấp hơn khu vực công lập có thể ảnh hưởng đến chính sách xã hội hóa giáo dục, vi phạm nguyên tắc tự nguyện, tự chủ của cơ sở giáo dục ngoài công lập. Do vậy, dự thảo Luật đã chỉnh lý theo hướng tiền lương của nhà giáo trong cơ sở giáo dục ngoài công lập thực hiện theo quy định của pháp luật về lao động.

Với ý kiến đề nghị bổ sung quy định cấm nhà giáo dạy thêm trái quy định pháp luật, cấm dạy thêm học sinh mà nhà giáo đang trực tiếp giảng dạy, về vấn đề này, Thường trực Ủy ban báo cáo, dự thảo Luật không cấm dạy thêm, học thêm, chỉ quy định nhà giáo không được ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức nhằm hạn chế, khắc phục tình trạng học thêm, dạy thêm tràn lan. Bộ Giáo dục và Đào tạo hiện đã ban hành văn bản quy định về dạy thêm, học thêm, trong đó đã quy định nhà giáo không được dạy thêm cho học sinh mà mình đang trực tiếp giảng dạy.

Thảo luận tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy thống nhất cao dự thảo Luật, đồng thời góp ý vào khoản 2 Điều 8 về quyền của nhà giáo được “tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp do cơ sở giáo dục đại học thành lập, hoạt động trong lĩnh vực phát triển khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ theo quy định của pháp luật”.

Theo ông Lê Quang Huy, quy định như vậy thì “chưa đủ,” nếu được nên có một điều, khoản trong luật quy định cụ thể hơn về quyền này. Sau đó trên cơ sở này, giao cho Chính phủ quy định chi tiết về quyền này; như vậy sẽ thuận lợi hơn rất nhiều.

Nêu suy nghĩ về “lương và chế độ ưu đãi có tính chất lương” cho nhà giáo, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi mong muốn không chỉ xếp lương cho nhà giáo ở bậc cao nhất trong thang bậc. Mà nên có một chế độ “gấp đôi, gấp ba” để thực sự tuyển chọn được những người ưu tú nhất, để những người thầy này sau đó dạy cho lớp tương lai của đất nước.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn phát biểu. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hoan nghênh dự thảo Luật Nhà giáo với 9 chương 45 điều đã tiếp thu tinh thần đổi mới, tư duy xây dựng pháp luật. Dự thảo Luật đã cơ bản đáp ứng yêu cầu, đủ điều kiện trình Quốc hội thông qua.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị cần tiếp tục rà kỹ, lược bớt, đưa ra khỏi Luật những quy định, câu từ, chữ nghĩa thuộc về Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo. Đảm bảo các quy định trong dự thảo Luật phải ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện.

Với quy định các tổ chức, cá nhân không được “đăng tải, phát tán thông tin mang tính quy kết về trách nhiệm của nhà giáo trong hoạt động nghề nghiệp khi chưa có kết luận của cơ quan có thẩm quyền,” Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát kỹ quy định này để đảm bảo tương thích, thống nhất với các quy định pháp luật có liên quan.

Cũng tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã giải trình, làm rõ các ý kiến của Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm.

Kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết, đây là một dự án luật điều chỉnh đối tượng ở một nghề rất đặc biệt, rất cao quý, cho nên vẫn còn thời gian, cũng cần cố gắng nghiên cứu, tiếp thu. Những gợi ý, mong muốn của các Thường vụ cũng là mong muốn của nhà giáo, của ngành Giáo dục.

Đối với quy định về quản lý và phát triển nhà giáo, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị những nội dung nào đang quy định ở Luật Viên chức, Bộ luật Lao động và có thể tới đây sẽ sửa thì tốt nhất là viện dẫn thực hiện theo luật đó. Còn có gì đặc biệt nữa, mới quy định vào Luật. Những gì là liên thông, thông dụng thì không đưa vào.

Với những nội dung quy định về những nội hàm làm thay đổi nội dung của Luật Nhà giáo, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, để Bộ Giáo dục và Đào tạo và Ủy ban Văn hóa và Xã hội phối hợp tiếp thu và sau này đưa vào các văn bản dưới luật.

Tới đây, Quốc hội sẽ cho ý kiến là 3 luật là Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, Luật Giáo dục nghề nghiệp. “Nếu liên quan đến phạm vi của 3 luật này thì chúng tôi sẽ xin được ghi nhận và tiếp thu ý kiến Thường vụ để tiếp tục cụ thể hóa trong các luật đó,” Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết.

Cũng theo Phó Chủ tịch Quốc hội, sau khi tiếp thu ý kiến của Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Văn hóa và Xã hội sẽ chủ trì, phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Bộ Giáo dục và Đào tạo rà soát kỹ lại Luật Nhà giáo để báo cáo Quốc hội chính thức biểu quyết thông qua./.